De Japanse, Sachalinse en Bastaard Duizendknoop zijn nagenoeg onuitroeibare woekerplanten die tot veel problemen leiden. Deze Aziatische Duizendknopen verspreiden zich met name door menselijk handelen, zoals maaien en grondverzet. Daarom is het belangrijk om voorafgaande aan (grond)werkzaamheden te weten of de grond vrij is van Japanse Duizendknoop.
In een gezamenlijke proef van Geofoxx, de provincie Gelderland en Orvion zijn acht grondmonsters met wortelmateriaal ‘blind’ getoetst op de aanwezigheid van Aziatische duizendknoop met behulp van DNA-analyse. Op basis van de DNA-analyses bleek dat vijf van de acht monsters materiaal van de Aziatische Duizendknoop bevatten en drie monsters niet, wat 100% overeen kwam met de realiteit.
Uit deze eerste pilot lijkt DNA-analyse veel potentie te hebben om de aanwezigheid van Duizendknoop te bepalen op locaties, bij ontgravingen en/of gronddepots. Hierbij is het essentieel dat men tot een representatief monster komt. Hiernaast zijn er meer data nodig om de betrouwbaarheid te bewijzen. In de nabije toekomst zal deze methode daarom verder getest worden in praktijksituaties.
De Japanse Duizendknoop is recentelijk regelmatig in het nieuws. De tuinplant die zo’n honderd jaar geleden is geïntroduceerd in Europa zorgt een eeuw later voor grote problemen. De Japanse Duizendknoop heeft in Nederland geen natuurlijke vijanden en verspreidt en groeit ontzettend snel. Hierdoor is de plant ten opzichte van andere begroeiing in het voordeel en is de Japanse Duizendknoop gaan overheersen.
Naast aantasting van natuurwaarden is de omgevingsveiligheid hierdoor in het geding. De plant ondermijnt dijken, bruggen, spoorwegen en funderingen en beschadigt asfalt, riolering en kabels en leidingen. De wortels van de plant groeien ontzettend snel en diep waarbij ze infrastructuur beschadigen. In Nederland verspreidt de plant zich langs (spoor)wegen, paden en watergangen. Gemeente Amersfoort meldt een oppervlaktetoename van jaarlijks 15%. In Engeland is de Japanse Duizendknoop al langer een erkend probleem. De bestrijdingskosten zijn daar geraamd op £ 1,5 miljard. Daarin is de schade aan infrastructuur en vastgoed nog niet meegenomen.
Bestrijding
De bestrijding van de Japanse Duizendknoop is haast onmogelijk. De plant heeft slechts één klein stuk van de wortel (minder dan één gram!) nodig om zich te vestigen. In de huidige aanpak van beheer, onderhoud en grondstromen wordt nog onvoldoende rekening gehouden met de aanwezigheid en verspreiding van de Japanse Duizendknoop. Door de snelle verspreiding én groei van de plant (tot wel vier meter in één seizoen) volstaat een eenzijdige aanpak niet en is een gebiedsgerichte aanpak vereist.
Een succesvolle aanpak bestaat uit het voorkomen en beheersen van verspreiding van de plant. Dit kan onder andere door sturing op grondstromen en instructies voor beheer en onderhoud met alle betrokken partijen. Denk daarbij aan nutsbedrijven, waterschappen, gemeenten, provincies, groenbedrijven (etc.).
Bij het in beeld brengen van de verspreiding, opstellen van beheerplannen en afstemmen met alle betrokken partijen kan Geofoxx met een ervaren team (met kennis en ervaring op het gebied van ecologie, grondstromensturing, omgevingsbeleid, gezondheid en veiligheid) ondersteunen. We adviseren over de aanpak van invasieve exoten zoals de Japanse Duizendknoop en kijken daarbij ook naar de borging daarvan in de Omgevingsvisie (omgevingswet 2019).
Benieuwd naar het voorkomen van de Japanse Duizendknoop (of ander invasieve exoten) in uw beheergebied/omgeving? Neem contact op met Odile Rutten.
