De gevolgen van de droogte op de grondwaterstand zijn de afgelopen jaren in Nederland goed merkbaar geweest. Het effect was extra merkbaar op de zogenaamde ‘hoge zandgronden’, waar vaak veelal niet of nauwelijks water wordt aangevoerd via bijvoorbeeld rivieren. De hoge zandgronden vinden we overwegend in oostelijk Noord-Brabant en een groot deel van het oosten van Nederland. In deze gebieden hebben de natuur en landbouw het afgelopen jaren (en ook dit jaar) zwaar.
Wat ook dit jaar laat zien is dat het herstel van de grondwaterstand in de winter weer snel verloren gaat bij een langere droge periode. Dit blijkt uit een analyse van de grondwaterstanden op de Regte Heide (natuurgebied ten zuiden van Tilburg) en Kampina (natuurgebied ten oosten van Tilburg). Hiervoor zijn grondwaterstandsreeksen van TNO geanalyseerd met het programma Menyanthes (tool voor tijdreeksanalyse). Bekeken is hoe de actuele standen passen in de ‘normale’ bandbreedte door het jaar heen – ook wel het grondwaterregime genoemd. Hiermee is in één oogopslag te zien hoe nat of droog de huidige situatie is en welke risico’s te verwachten zijn; droogte of juist wateroverlast.
Uit de grafiek valt op dat de standen na een natte periode in maart 2020 weer op een normaal niveau staan. Daarna dalen de grondwaterstanden tot begin juni 2020 weer tot een niveau beneden de normale situatie. Dit patroon zien we in beide gebieden terug. Deze daling komt door een combinatie van een periode met veel verdamping en transpiratie (veel stralingswarmte plus groeiseizoen) en een beperkte hoeveelheid neerslag. Ook in de actuele lange-termijn-voorspellingen zijn er geen aanwijzingen om aanzienlijke aanvullingen van het grondwater te verwachten. De droge zomers van 2018 en – in iets mindere mate – 2019 lijken daarmee minder uitzonderlijk dan gedacht. Deze conclusie geldt in ieder geval voor de situatie dit jaar tot dusver. Slimme maatregelen om het water in natte periodes langer vast te houden worden dan ook steeds belangrijker.
Wij bieden inzicht en ondersteuning bij het waterrobuust ontwerpen van ruimtelijke plannen. Ook kunnen met daarvoor ontwikkelde tools toekomstvoorspellingen worden gedaan van de (lokale) grondwaterstanden en daarmee droogterisico’s op basis van KNMI-klimaatscenario’s.
Meest recente jaren met grondwaterstanden van peilbuis B50F0685_2 op de Regte Heide (rode lijn) ten opzichte van het langjarige grondwaterregime (lichtblauw en blauw). De analyse is verricht met Menyanthes.
Meest recente jaren met grondwaterstanden van peilbuis B51A0494 op de Kampina (rode lijn) ten opzichte van het langjarige grondwaterregime (lichtblauw en blauw). De analyse is verricht met Menyanthes.